Η Ελλάδα βρίσκεται στην 23η θέση της κατάταξης των Ευρωπαϊκών χωρών σύμφωνα με το ποσοστό των απορριμμάτων που ανακυκλώνουν με ποσοστό 18%, αρκετά μακρυά από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο που κυμαίνεται στο 39%. Στις πρώτες θέσεις της λίστας βρίσκονται η Αυστρία (63%), η Γερμανία (62%), το Βέλγιο (58%), η Ολλανδία και η Ελβετία (51%).
Με τον Ν.2939/2001 ιδρύεται ο Εθνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ), ο οποίος δεν κατορθώνει να αποφέρει ουσιαστική πρόοδο. Η ανάγκη συμμόρφωσης με την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2008/98/ΕΚ, οδηγεί στην εισαγωγή της Ποινικής Προστασίας του περιβάλλοντος με τον Ν.4042/2012 και την επιβολή κυρώσεων για την ανεξέλεγκτη διάθεση απορριμάτων.
Σήμερα, προφανώς μετά την αποτυχία όλων των ανωτέρω να αλλάξουν το τοπίο της ανακύκλωσης στη χώρα μας, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας φέρνει σε διαβούλευση τροποποίηση του νόμου με τον οποίο ιδρύθηκε ο ΕΟΑΝ, συναρτώντας τη λειτουργία του με τα προβλεπόμενα στο Ν.4042/2012. (Η διαβούλευση εδώ: http://www.opengov.gr/minenv/?p=8146, ανοιχτή έως 11/11/2016)
Η αρχική μας διαπίστωση αναφορικά με το εγχείρημα είναι πως δίδεται ιδιαίτερη βαρύτητα στην ανακύκλωση των συσκευασιών και αφήνεται σε δεύτερη μοίρα η ανακύκλωση αυτών που το υπό διαβούλευση σχέδιο νόμου αλλά και οι προηγούμενοι σχετικοί νόμοι, ορίζουν ως “άλλα προϊόντα”. Στα άλλα προϊόντα συμπεριλαμβάνονται οχήματα, λάστιχα, καταλύτες οχημάτων, απόβλητα έλαια, ηλεκτρικές στήλες και συσσωρευτές, ηλεκτρικός και ηλεκτρονικός εξοπλισμός, είδη επίπλωσης, έντυπο υλικό, ρουχισμός, στρώματα ύπνου κ.α., καθώς και απόβλητα όπως βιοαπόβλητα, Απόβλητα Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ), μικρές ποσότητες επικινδύνων αποβλήτων οικιακής χρήσης, κ.α.
Πρόκειται για προϊόντα που πέρα από τη συμβολή τους στον όγκο των απορριμμάτων προς διαχείριση, εμπεριέχουν υλικά ιδιαιτέρως επικίνδυνα για το περιβάλλον και την υγεία του ανθρώπου. Μερικά μόνο παραδείγματα είναι τα βαρέα μέταλλα που περιέχονται στις κοινές μπαταρίες και ο υδράργυρος που περιέχουν οι λαμπτήρες οικονομίας, προϊόντα που χρησιμοποιούνται κατά κόρον από τους οικιακούς καταναλωτές. Για τα προϊόντα αυτά ήδη υπάρχουν εταιρείες που προωθούν τη συλλογή και ανακύκλωσή τους, όμως τα δίκτυα συλλογής δεν είναι αρκετά πυκνά. Είναι αναγκαία η δημιουργία περισσότερων σημείων συλλογής που θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί με την παροχή κινήτρων σε εμπορικές επιχειρήσεις να συλλέγουν τα συναφή προϊόντα σε συνεργασία με τις υπάρχουσες επιχειρήσεις διαχείρισης. Ιδιαιτέρως σημαντική είναι και η ενημέρωση του κοινού για τις σχετικές δραστηριότητες και τις δημιουργούμενες νέες θέσεις συλλογής τέτοιων προϊόντων, η οποία στην παρούσα φάση κρίνεται ανεπαρκής έως ανύπαρκτη.
Ειδικότερα για τα Απόβλητα Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ), κοινώς “μπάζα”, δεν υπάρχει πρόβλεψη κατάλληλων χώρων υποδοχής τους, με αποτέλεσμα τα μπάζα να αποτίθενται ανεξέλεγκτα κατά την ευκολία του εκάστοτε εργολάβου, αλλοιώνοντας το φυσικό περιβάλλον και δημιουργώντας μια σειρά ακόλουθων προβλημάτων. Ως τέτοιοι χώροι υποδοχής ΑΕΚΚ θα μπορούσαν να οριστούν ανενεργά λατομεία, με στόχο την περιβαλλοντική τους αποκατάσταση σύμφωνα με κατάλληλη περιβαλλοντική μελέτη.
Σε αυτό το σημείο πρέπει να τονίσουμε ότι η ανακύκλωση και οι δράσεις που σχετίζονται με αυτή, είναι πρωτίστως θέμα παιδείας. Θα ήταν σημαντική η συμβολή της δημιουργίας σημείων ανακύκλωσης σε όλα τα σχολεία της χώρας και η κινητοποίηση των μαθητών προς αυτή την κατεύθυνση.
Τέλος, θεωρούμε ότι απαιτείται ένα σύστημα ελέγχου και ενημέρωσης σχετικά με τα αποτελέσματα όλων των δράσεων του Ε.Ο.ΑΝ. Το γεγονός ότι δεν υπάρχει πληροφόρηση για το τι ποσότητες και είδη απορριμμάτων συλλέχθησαν προς ανακύκλωση από κάθε σημείο συλλογής, καθώς και ένας απολογισμός σε ετήσια βάση, δημιουργεί αβεβαιότητα για την αποτελεσματικότητα της ανακύκλωσης και αποθαρρύνει την ενεργή συμμετοχή των πολιτών.
Σε αυτό το σημείο πρέπει να τονίσουμε ότι η ανακύκλωση και οι δράσεις που σχετίζονται με αυτή, είναι πρωτίστως θέμα παιδείας. Θα ήταν σημαντική η συμβολή της δημιουργίας σημείων ανακύκλωσης σε όλα τα σχολεία της χώρας και η κινητοποίηση των μαθητών προς αυτή την κατεύθυνση.
Τέλος, θεωρούμε ότι απαιτείται ένα σύστημα ελέγχου και ενημέρωσης σχετικά με τα αποτελέσματα όλων των δράσεων του Ε.Ο.ΑΝ. Το γεγονός ότι δεν υπάρχει πληροφόρηση για το τι ποσότητες και είδη απορριμμάτων συλλέχθησαν προς ανακύκλωση από κάθε σημείο συλλογής, καθώς και ένας απολογισμός σε ετήσια βάση, δημιουργεί αβεβαιότητα για την αποτελεσματικότητα της ανακύκλωσης και αποθαρρύνει την ενεργή συμμετοχή των πολιτών.
Αλέξανδρος Παντελειός, Πολιτικός Μηχανικός
Υποψήφιος για την Αντιπροσωπεία Τ.Ε.Ε./Τ.Δ.Ε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου